چگونه به تقویت مهارت دوست یابی در کودکان کمک کنیم؟

مهارت دوست یابی در کودکان

چگونه به تقویت مهارت دوست یابی در کودکان کمک کنیم؟

داشتن روابط دوستانه در زندگی اهمیت زیادی دارد. کیفیت و کمیت این روابط بر زندگی هر کسی به نوعی اثر گذار است. اما سوال این جاست که ما چگونه می توانیم به تقویت مهارت دوست یابی کودکان کمک کنیم؟ مهارت های لازم چه هستند و بهترین زمان یادگیری آن ها به فرزندمان چه سنی است؟

کودکان برای ایجاد روابط دوستانه، نیازمند مهارت های اجتماعی، مهارت های خود تنظیمی و شایستگی اجتماعی هستند. دراین میان والدین، نقشی پررنگ در تقویت مهارت دوست یابی در کودکان ایفا می کنند.

حتما دقت کرده اید که برخی کودکان در پیدا کردن دوست، با مشکلاتی مواجه اند. مثلا کودکان خجالتی یا مضطرب، کودکانی که بر خشم خود کنترل ندارند و کودکانی که با رفتارشان دیگران را از خود دور می کنند. اما آنچه اهمیت دارد دانستن این نکته است که با کمی راهنمایی و تمرین مهارت های خود تنظیمی، می توانند مانند دیگر کودکان روابط پایدار و صمیمی با همسالان ایجاد کنند.

در تمام جهان، ایجاد دوستی های موفق به داشتن بعضی مهارت های مشترک اساسی در تمام افراد، وابسته است:

  • کنترل کردن احساسات منفی
  • درک احساسات و دیدگاه های دیگران
  • همدلی کردن و تمایل داشتن به کمک کردن به دیگران
  • اعتماد کردن به دیگران و داشتن احساس امنیت
  • دارا بودن روحیه همکاری، گفتگو و توافق
  • بخشودگی و پذیرش اشتباهات دیگران
  • عذرخواهی و جبران کردن در صورت لزوم

واقعیت این است که فاکتورهای بیشتری برای لیست کردن وجود دارد و این تنها بخش کوچکی بود که به صورت خلاصه ذکر شد. رسیدن به این مهارت ها نیازمند تلاش، تجربه و تمرین است.

مهارت دوست یابی در کودکانرعایت موارد زیر، شما را در جهت تقویت مهارت دوست یابی در کودکان، هدایت می کند:

  • به فرزند خود احترام گذاشته و به دلگرمی با او صحبت کنید. رفتار هایش را با تنبیه و یا بی توجهی کنترل نکنید.

این مورد شاید به ظاهر به طور مستقیم در مهارت های دوست یابی کودک تاثیری نگذارد اما، نحوه ی برخورد والدین با کودک، بر رشد احساسی و رفتار های اجتماعی اش تاثیر می گذارد که هر دو عواملی مهم در آینده ارتباطی کودک دارند. برای مثال، سبک فرزندپروری سختگیرانه را در نظر بگیرید. در خانواده ها رفتارهای پرخاشگرانه کمتر کنترل می شود و افراد صمیمیت و گرمی کمتری نسبت به یکدیگر دارند. مطالعات حاکی از این هستند که این سبک از فرزندپروری، موجب ایجاد مشکلات رفتاری در فرزندان می شود. مشکلاتی که موجب شانس کمتر این کودکان در ایجاد رابطه دوستی با کودکان دیگر می شود.

  • مربی احساسی فرزندتان باشید.

همه ما گاهی احساسات منفی و تکانه های عصبی را تجربه می کنیم و باید بدانید تا زمانی که نتوانید این تکانه ها را کنترل کنید، روابط موفقی نخواهید داشت. بنابراین کودکان هم نیاز به یادگیری چگونگی کنترل و تنظیم هیجاناتشان دارند و ما به عنوان والدین نقشی اثر گذار در این زمینه داریم.

به این منظور، با تعدادی از والدین مصاحبه صورت گرفته که از آن ها دربار نحوه واکنششان به احساسات کودک پرسیده شده. کودکانی که در زمان ناراحتی و تجربه احساسات منفی همدلی و همراهی والدین را داشتند، مهارت های خود تنظیمی و کنترل هیجان را بهتر یاد گرفته بودند. آن ها راحت تر با شرایط دشوار و خُلق پایین کنار می آمدند و هرچه کنترل و خود تنظیمی بالاتر باشد، احتمال ایجاد روابط دوستی در طی زمان بیشتر خواهد شد.

از طرفی، کنترل هیجانات توسط خود والدین نیز بر مهارت کودکان در همین زمینه تاثیر گذار است. مثلا مادری که زمان عصبانیت از همسرش با فریاد زدن او را احمق می خواند، به کودک اینگونه رفتارها را یاد می دهد. چرا که والدین اولین و اصلی ترین آموزگاران کودک هستند.مهارت دوست یابی در کودکان

  • مهارت همدلی کردن و شناخت احساسات دیگران را به او آموزش دهید.

کودکان جدا از کنترل کردن احساسات منفی و رفتارهایشان، باید همدلی کردن با دیگران و درک عواطف و احساسات آن ها را نیز یاد بگیرند. این مهارت به طور ذاتی در طبیعت تمامی انسان ها نهفته است؛ اما آیا باید تنها به این نیروی ذاتی بسنده کرد؟ خیر! طبیعی بودن این مهارت در ذات ما به معنی خودکار بودن آن نیست بلکه، نیاز به تمرین و تقویت دارد تا در وجود و رفتارهایمان نهادینه شود.

  • آیا فرزند شما اضطراب اجتماعی دارد؟ برای او محیط اجتماعی امن در نظر بگیرید.

والدین باید در زمان مناسب نسبت به نیاز ها و خواسته های کودک پاسخگو باشند، چرا که کودک برای شکل گیری دلبستگی های ایمن، باید این احساس را داشته باشد که والدین برای کمک به او حاضر هستند. این پدر و مادر های پاسخگو و حمایت گر به کودکان کمک می کنند تا دچار اضطراب های اجتماعی نشوند و بتوانند روابطی ایمن با دیگران برقرار کنند. اما زمانی که کودک با اضطراب های شدیدی درگیر است، نیاز به کمک های جدی متخصص دارد. این کودکان دنیا را به شدت تهدید کننده ادراک و مشکلات احساسی فراوانی را تجربه می کنند که موجب اختلال در رشد مهارت های اجتماعی شان می شود. بنابراین اگر کودکی مضطرب دارید، از روانشناسان و متخصصان مربوطه کمک بگیرید و نگرانی های خود را با آن ها در میان بگذارید. متخصصان راه های درمانی زیادی را برای کاهش اضطراب کودک آموخته‌اند. درمان های شناختی رفتاری کمک زیادی به این کودکان می کنند. البته هر نگرانی که کودک دارد، لزوما به معنی اختلال اضطرابی نیست. برخی استرس ها پاسخ طبیعی ما به رویداد هایی است که برایمان ناشناخته و ناملموس هستند؛ مثلا اکثر کودکان از رفتار های خشن و پرخاشگرانه می ترسند. یا ممکن است از همسایه ای که مدام با همسرش دعوا می کند، بترسد. این ترس ها، ترس هایی طبیعی هستند.

مهارت دوست یابی در کودکان

  • منشاء رفتارهای پرخاشگرانه و مخرب را پیدا کنید.

مشکلات رفتاری می توانند مانع اجتماعی بزرگی برای ایجاد دوستی باشند. کودکان دیگر از کودکانی که رفتار های پرخاشگرانه دارند، دوری می کنند. منشاء این رفتار های کودک را پیدا کنید و در صورت لزوم، از متخصصان حوزه کودک کمک بگیرید.

  • به فرزندتان مهارت های پیشرفته گفتاری را آموزش دهید.

کودکان باید بتوانند برای دوست پیدا کردن خود را به خوبی معرفی کنند. آن ها باید درست گوش دادن و درست عکس العمل نشان دادن را یاد بگیرند. درست واکنش نشان دادن، به طرف مقابل احساس درک شدن و فهمیده شدن می دهد. درست گوش دادن هنر ارزشمندی است. وقتی ارتباط چشمی و زبان بدنی متناسب با وضعیت است، نشان دهنده توجه دقیق و کامل شنونده است. سکوت های به موقع و دادن پاسخ های مرتبط، از جمله این مهارت هاست.

  • فعالیت هایی اجتماعی را پدید آورید که کودک را به همکاری تشویق می کنند، نه رقابت.

تحقیقات نشان داده اند که کودکان همکاری در را بطن فعالیت های گروهی یاد می گیرند. فعالیت هایی که همه اعضا برای رسیدن به یک هدف مشترک، شانه به شانه یکدیگر حرکت می کنند. بنابراین اگر کودکی این مهارت را به درستی یاد نگرفته است، بهتر است که مدتی از فضاهای رقابتی فاصله بگیرد و وارد فعالیت های گروهی مشترک شود.

  • به فرزندتان ابراز پشیمانی و عذر خواهی کردن را یاد بدهید.

برای همه ما اتفاق افتاده است که به هم بریزیم و تصمیم های عجولانه بگیریم و اشتباه قضاوت کنیم. اما بعد از واقف شدن به این اشتباهات چه رخ می دهد؟ احتمالا احساس شرم، ناراحتی و آشفتگی کرده سعی در اصلاح صفات منفی خود داریم. اما هیچکدام از این احساسات به روابط ما کمکی نمی کنند. این احساسات معمولا ناشی از احساس گناه و همدلی با افرادی است که گویی قربانی تصمیمات نادرست و عجولانه ما شده اند. اما آنچه باعث حل شدن مشکل و حفظ دوستی می شود، علاوه بر پی بردن به اشتباه خود، عذر خواهی و ابراز پشیمانی است. کاری که خیلی از افراد یا نمی خواهند و یا توان انجامش را ندارند، تقصیر خود را قبول نکردن، موجب به هم خوردن ارتباط ها می شود. اما مهم ترین چیزی که افراد و کودکان باید یاد بگیرند، ابراز پشیمانی همراه با جبران خطاست. به کودک خود یاد بدهید تا علاوه بر عذرخواهی، پل های شکسته را تا جایی که ممکن است، ترمیم کنند.

مهارت دوست یابی در کودکان

  • به کودک درک کردن و بخشیدن اشتباهات دیگران را یاد بدهید.

کودکان می توانند بسیار بخشنده باشند اما، بعضی کودکان اشتباهات دیگران را به عنوان منبعی از کینه توزی قرار می دهند. آن ها تصور می کنند که دیگران شرور هستند و مدام نسبت به توهین ها و جزئیات آن فکر می کنند. اگر فرزندتان درگیر این شرایط است، با او حرف بزنید و سعی کنید تا مسائل را برایش شفاف و روشن کنید. مثلا به او بگویید که شاید رفتار دوستش فقط یک سوء تفاهم و یا تصادف بوده است، و بهتر است او را ببخشد. کودک خود را درک کنید و به او یاد بدهید تا در این شرایط، با همدلی بیشتری به مشکلات نگاه کند.

در نهایت، به خاطر داشته باشید که برای آموزش این مهارت ها به کودک، اول باید همین مهارت ها در خود و رفتارهایتان تقویت کنید. کودکان نسبت به رفتار های والدین دقیق و حساس اند و آن ها را الگویی دائمی برای تشخیص درست یا غلط بودن مسائل، درنظر می گیرند.

114 دیدگاه

دیدگاهتان را بنویسید