شکل گیری تفکر انتقادی در کودکان
شکل گیری تفکر انتقادی به مثابه جعبه ابزاری از مهارت ها تصور می شود که کودکان را قادر می سازد عمیق تر و روشن تر درباره آنچه باید انجام دهند فکر کنند و بتوانند تصمیم درست بگیرند و از خود محافظت کنند. چنین تفکری به آن ها کمک خواهد کرد نسبت به اطلاعاتی که دریافت می کنند هوشیارتر باشند تفکر انتقادی، فرآیند فراشناختی است که کمک می کند کودکان اصولی تر فکر کنند.
شکل گیری تفکر انتقادی در کودکان یعنی فرزند ما قادر باشد مسایل پیرامون خویش رو به روشنی درک کند، اطلاعات لازم را جمع آوری و ترکیب کند و در مواجهه با موضوعات تصمیم گیری بر اساس ارزیابی، تحلیل و استدلال داشته باشد.
آموزش پرسشگری از همان کودکی مهم ترین مسئله در شکل گیری تفکر انتقادی در کودکان محسوب می شود. پرسشگری توانمندی ذهنی کودک را افزایش می دهد و یادگیری را برای آن ها مفرح و مهیح می کند.
راه های تقویت و شکل گیری تفکر انتقادی:
- برای پرورش شکل گیری تفکر انتقادی، کودکان را به پرسش کردن تشویق کنید. از کودکتان پرسش هایی بپرسید که حافظه و تفکر را تحریک می کند. مانند: «چه»، «کدام»، «به چه دلیل» و «چه اتفاقی می افتد اگر…»
- داستان هایی با پایان مبهم تعریف کنید. چنین داستان هایی در مقایسه با آن هایی که نتیجه شان قابل انتظار است، بچه ها را به تحلیل بیشتر وا می دارند.
- برای پرورش این مهارت می توانید در مورد موضوعی سوالی را مطرح کنید و اجازه بدهید تا فرزند شما به اندازه کافی فکر کند و دلایلش را هم بگوید… بعد راهنمایی اش کنید تا جواب سؤالش را پیدا کند. مانند: «می توانی توضیح بدی چه می بینی» یا «مرحله بعد چه کاری باید انجام بدهی» این نوع سوال پرسیدن ها جواب بله یا خیر ندارد. پس کودکتان نباید نگران رد جواب باشد. او شروع به فکر کردن کرده و نگاهی هم به نظریه های خودش خواهد داشت. این سوال کردن باعث می شود تا فرزند شما نقش فعال تری در تفکر انتقادی داشته باشد.
- کودک را راهنمایی کنید تا خودش جواب را پیدا کند و جواب را به او نگویید. دادن جواب، فرآیند تفکر را متوقف می کند، حتی اگر کودکتان به جواب اشتباهی رسید، اشکالی ندارد. چون جواب اشتباه هم می تواند یک فرصت یادگیری برای کودک محسوب شود.
- شرایط را برای ایده هایی که کودک مطرح می کند باز بگذارید و به او فرصت تصمیم گیری بدهید و درهنگام تصمیم گیری، اجازه دهید به اندازه کافی فکر کند، دلایل را بگوید و کاری را که درست می داند عملی کند. به جای او تصمیم نگیرید فقط راهنمایی های لازم را به او بدهید و خطرات و هشدارهای لازم را بگویید.
- اجازه دهید خیال پردازی کند و از او درباره رویاهایش بپرسید. بگویید دوست دارد چه کارهایی انجام دهد یا از کدام یک از کارهایش رضایت بیشتری دارد و دلایلش را هم بشنوید. هر چیزی که باعث شود فرزندتان استدلال بیاورد، شکل گیری تفکر انتقادی را در او تقویت می کند. (برای دریافت مشاوره آنلاین در حوزه کودک به شما اپلیکیشن فارگو را پیشنهاد می دهیم.)
- از کودکتان بخواهید به راه حل های متعدد مسئله فکر کند. از کودکتان بپرسید به عنوان مثال “اگر برادرت یک اسباب بازی را به سمتت پرتاب کند چه کاری انجام می دهی؟” کودک شما ممکن است جواب هایی نظیر این که من هم یک اسباب بازی به سمتش پرت می کنم ،به بزرگترم می گویم و یا می خواهم معذرت خواهی کند، داشته باشند و در نهایت یک تصمیم نهایی بر اساس این که کدام راه حل بهتر است می گیرد.
- کودکان را در موقعیت های مختلف فرهنگی، جغرافیایی، اجتماعی اقتصادی و … قرار دهید و سعی کنید به آن ها فرصت تجربه کردن بدهید.
از آن جایی که زندگی ما با دنیای وب و فضای آنلاین گره خورده است و بخشی از آموزش ها خواه ناخواه به دنیای مجازی وابسته شده است، فضای آنلاین و اینترنت یکی از مهم ترین و بهترین جایی است که کودکان و البته بزرگ ترها می توانند شکل گیری تفکر انتقادی را تمرین کنند. خلق عادت های سالم در فعالیت آنلاین کودکان و تشخیص پیشنهادهای ناسالم از سالم امری است که باید با نظارت والدین همراه باشد.
بنابراین پرورش این مهارت باعث می شود تا فرزند ما چه در فضای واقعی و چه در فضای مجازی هر چیزی را چشم بسته قبول نکند و به سادگی نپذیرد. همچنین می تواند پیشنهادهای ناسالم را بشناسد و از خود محافظت کند. اپلیکیشن بازی هانا به پرورش تفکر انتقادی کودکان کمک می کند و موجب رشد این مهارت می شود.
بدون دیدگاه